Thuis zijn we de keuken aan het verbouwen, en als je een nieuwe keuken koopt, waar koopt de gemiddelde mens die dan? Bij de Ikea. Zo ook mijn ouders.Al een paar dagen is mijn vader fanatiek bezig met het afbreken, uitruimen en opruimen van onze keuken, en geloof me, daar word je niet blij van. Al het bestek, de borden, bekers, schalen enzovoort en zelfs de koelkast staan nu gewoon in de huiskamer. De eettafel wordt gebruikt om de afwas op te doen (natuurlijk ná in de douche een teiltje met warm water en afwasmiddel gevuld te hebben), waarbij het laminaat op de vloer ook drijfnat wordt. Het leven zonder afwasmachine is nou eenmaal zwaar.Waar ik uit gewoonte nog steeds naar de keuken wil lopen, word ik nu in plaats daarvan gedwongen om de colafles te pakken in de hoek van de living, waar nu de koelkast staat. Normaal staat er een bijzettafeltje, en die is nu weer verplaatst naar de gang. Letterlijk het hele huis staat op zijn kop!Het is voor mij een schrale troost te weten dat ik over een paar dagen op Romereis ga en als ik dan terugkom de hele keuken back to normal is.

Zoals gezegd komt onze nieuwe keuken dus bij de Ikea vandaan, en niet geheel toevallig vond ik dus gisteren op het dressoir een instructievideo. Jawel, een levensechte instructievideo die jou tot in de kleinste details moet gaan vertellen hoe je een keuken bouwt.Leergierig als ik ben, stop ik dat ding in de videorecorder en druk op play.Als bij toverslag klinkt opeens de lijzige geitenwollensokkenstem van de zogenaamde instructeur: “Voor het construeren van uw nieuwe Ikea-keuken hebt u de volgende gereedschappen nodig:”, gevolgd door een hele waslijst van gereedschappen waarvan ik nog nooit in mijn leven heb gehoord. De stem eindigt met de woorden “…en een opvouwbare duimstok of een rolmaat” (die dan ook in beeld verschijnen tegen een spierwitte achtergrond).Nu komen twee merkwaardige mensen in nog merkwaardigere kleding in beeld, de man met een lichtblauw overhemd boven een veel te strakke spijkerbroek, en de vrouw in een lumberjack-overhemd met zo’n zelfde broek. Het kapsel van de vrouw is in totaal bijna even hoog als haar hele romp, en bij de man zit een slick oorbelletje, amper zichtbaar door zijn matje.Ik wist niet wat ik zag: dus zo zagen mensen eruit in de jaren 80!

Deze mensen, die voor mij tot dan toe alleen op foto’s of in films bestonden, begonnen met het uitpakken van een aantal platte kartonnen dozen met “Ikea” erop.De planken hierin werden tegen de spierwitte muur gezet, en toen dit klaar was, begon de stem pas met de eigenlijke instructie.Met topsnelheid verrees een halve keuken in minder tijd dan ikzelf een speeltje uit een KinderSuprise in elkaar zou kunnen zetten.Nu de bovenste rij kastjes er hangt, vervolgt de stem: “… waarna u met uw gezin van een verdiende kop koffie kunt gaan genieten.”Ik vraag mezelf maar niet af waar ze die koffie dan vandaan zouden kunnen halen.

Als het gezin na de koffiepauze nog sneller klaar is met het tweede deel van de keuken, en na afloop een bewonderende blik op hun nieuwe aanrecht en elkaar werpen, wordt het beeld van de televisie blauw.Met open mond en in gedachten verzonken staar ik nog steeds naar het blauwe scherm.Perfectie zoals deze kun je niet simpelweg op een videoband zetten en in een doosje stoppen, ervan uitgaande dat mensen het precies zo na zullen doen. (Wat ik ook niet begrijp is dat ik deze zin zelf prachtig vind, en mijn Word het aangeeft als “Belgisch Nederlands”.) Het leven wordt op deze manier mechanisch, en alle keuken, zelfs alle huishoudens zouden hetzelfde worden.Daarom zeg ik: Weg met de instructievideo’s, stop er gewoon een handleiding zonder plaatjes bij, en laat mensen een persoonlijke keuken bouwen!

Maurice Wehrmeijer